આરબીઆઈનો ડિજિટલ રૂપિયો એટલે દેશમાં ચલણનો નવો યુગ શરૂ થયો છે. દિલ્હી સહિત દેશના ચાર શહેરોમાં સામાન્ય લોકો તેનો ઉપયોગ કરી શકશે. જોકે, લોકો આ ડિજિટલ કરન્સીને લઈને ખૂબ જ મૂંઝવણમાં છે. લોકો તેને ક્રિપ્ટોકરન્સી માની રહ્યા છે. જો કે, તમે તેને વધુ કે ઓછા સમાન સમજી શકો છો, પરંતુ મૂળભૂત રીતે બંને વચ્ચે ઘણો તફાવત છે.
આ વર્ષના બજેટમાં ડિજિટલ રૂપિયાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. ગુરુવારે એટલે કે 1 ડિસેમ્બરના રોજ, સેન્ટ્રલ બેંક ડિજિટલ કરન્સી (CBDC), જેને ડિજિટલ રૂપિયો કહેવામાં આવે છે, તેને પાયલોટ પ્રોજેક્ટ તરીકે શરૂ કરવામાં આવી છે. પ્રથમ તબક્કામાં આ પ્રોજેક્ટ દિલ્હી, મુંબઈ, બેંગ્લોર અને ભુવનેશ્વરમાં શરૂ કરવામાં આવ્યો છે.
આ શહેરોમાં કસ્ટમર અને વેપારીઓ ડિજિટલ રૂપિયાનો ઉપયોગ કરી શકશે. બીજા તબક્કામાં, તે અન્ય ઘણા શહેરોમાં પણ વિસ્તરણ કરવામાં આવશે. પરંતુ ડિજિટલ રૂપિયો શું છે? આ હજુ પણ ઘણા લોકો માટે એક પ્રશ્ન રહે છે. ચાલો જાણીએ આનો સરળ જવાબ.
ડિજિટલ રૂપિયો શું છે?
તમે આને રોકડના ડિજિટલ વર્ઝન તરીકે સમજી શકો છો અને તે રિટેલ ટ્રાજેક્શન માટે શરૂઆતમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું છે. તેનો ખર્ચ કરવો એ તમારા પર્સમાંથી પૈસા ખર્ચવા જેવું જ હશે. જો કે, તે ડિજિટલ વોલેટ અથવા યુપીઆઈથી પણ તદ્દન અલગ છે. ભવિષ્યમાં તેનો ઉપયોગ તમામ ખાનગી ક્ષેત્ર, બિન નાણાકીય કસ્ટમર અને વ્યવસાયો દ્વારા કરી શકાશે.
સીધો કંટ્રોલ રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા પાસે રહેશે. સરળ ભાષામાં કહીએ તો, આજના સમયમાં તમે જે રીતે રોકડનો ઉપયોગ કરો છો, તે બરાબર એ જ રહેશે, પરંતુ તેનું સ્વરૂપ ડિજિટલ હશે. e₹ R ડિજિટલ ટોકનના સ્વરૂપમાં હશે અને તમે તેનો ઉપયોગ સિક્કા અને નોટોની જેમ કરી શકશો.
યુઝર્સ ભાગીદીરીની બેંક દ્વારા ડિજિટલ રૂપિયાનો ઉપયોગ કરી શકશે. તેઓ મોબાઇલ ફોન અને ડિવાઇસમાં પણ સ્ટોર કરી શકાય છે. તેનો ઉપયોગ વ્યક્તિ થી વ્યક્તિ અને વ્યક્તિ થી વેપારી વ્યવહારો બંને માટે થઈ શકે છે.
આરબીઆઈએ બે કેટેગરીમાં ડિજિટલ રૂપિયો લોન્ચ કર્યો છે. બેંકે તેને બે સ્વરૂપમાં રજૂ કર્યું છે, સામાન્ય હેતુ (રિટેલ) અને જથ્થાબંધ. 1 નવેમ્બરે RBIએ હોલસેલ સેગમેન્ટમાં ડિજિટલ રૂપિયો લોન્ચ કર્યો હતો.
તે ક્રિપ્ટોકરન્સીથી કેટલું અલગ છે?
એક પ્રશ્ન પણ મનમાં આવે છે કે શું ડિજિટલ રૂપિયો પણ ક્રિપ્ટોકરન્સી છે. સારું, તે છે અને તે નથી. ક્રિપ્ટોકરન્સી મૂળભૂત રીતે વિકેન્દ્રિત ડિજિટલ ચલણ છે. એટલે કે તેનો કંટ્રોલ કોઈ એક બેંક કે સંસ્થા પાસે નથી અને તેનું સંચાલન બ્લોકચેન દ્વારા થાય છે.
જ્યારે ડિજિટલ રૂપિયો જે આરબીઆઈ દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવ્યો છે તે કેન્દ્રિય ડિજિટલ કરન્સી છે. તેનું કંટ્રોલ સેન્ટ્રલ બેંક દ્વારા કરવામાં આવશે. એટલે કે, તે વર્તમાન ચલણનું ડિજિટલ સ્વરૂપ છે.
તેના ફાયદા શું છે?
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ શરૂઆતમાં કહ્યું હતું કે ડિજિટલ કરન્સીની શોધ કરવાનો મૂળ ઉદ્દેશ્ય ભૌતિક રોકડ વ્યવસ્થાપનમાં ઓપરેશનલ ખર્ચ ઘટાડવાનો છે. આ સિવાય ડિજિટલ રૂપિયાનો ઉપયોગ ઓનલાઈન છેતરપિંડી ઘટાડવા માટે થઈ શકે છે. આ સાથે, તે લોકોને ખાનગી ક્રિપ્ટોકરન્સી તરફ જતા રોકવામાં પણ મદદ કરશે.
આ પણ વાંચો – તમારા ID પર કેટલાં સિમ એક્ટિવ છે ?
જ્યારે ખાનગી ક્રિપ્ટોકરન્સી અસ્થિર હોય છે, ત્યારે ડિજિટલ રૂપિયાની બાબતમાં આવું નહીં હોય. આમાં તમને રૂપિયાની જેમ જ સ્થિરતા જોવા મળશે. તે એ જ કિંમતે જારી કરવામાં આવી છે, જે આજે આપણા રૂપિયાની છે. લોકો ડિજિટલ રૂપિયાને ભૌતિક રોકડમાં પણ કન્વર્ટ કરી શકશે. RBI તેના સર્ક્યુલેશન પર કંટ્રોલ રાખશે.
કઈ બેંકો સામેલ છે?
આ પ્રોજેક્ટમાં 8 બેંકો સામેલ થશે. શરૂઆતમાં ચાર બેંક સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા, ICICI બેંક, યસ બેંક અને IDFC ફર્સ્ટ બેંક આ પાયલોટ પ્રોજેક્ટનો ભાગ છે. બાદમાં બેંક ઓફ બરોડા, યુનિયન બેંક ઓફ ઈન્ડિયા, HDFC બેંક અને કોટક મહિન્દ્રા બેંક પણ આ પ્રોજેક્ટમાં જોડાશે.
આ પણ વાંચો – ગુજરાત સરકાર જાહેર રજા અને મરજિયાત રજા લિસ્ટ 2023
મહત્વપૂર્ણ નોંધ : આ માહિતી અમે વિવિધ માધ્યમો દ્વારા પ્રાપ્ત થયેલ છે તેથી સત્તાવાર વેબસાઈટ પર જઈને માહિતી ચેક કરી લેવી
લેખન સંપાદન : માહિતી એપ ટીમ ( ગુજરાતનું અગ્રેસર એજ્યુકેશન અને ઇન્ફોર્મેશન પોર્ટલ ) [તમે આ લેખ MahitiApp.In ના માધ્યમ થી વાંચી રહ્યા છો,’સમાવિષ્ટ સોના ચાંદીના ભાવ/ રાશિફળ / આગાહી / બજાર ભાવ /કોઈપણ માહિતી / સામગ્રી / ગણતરીની ચોકસાઈ અથવા વિશ્વસનીયતાની બાંહેધરી અમારી નથી. આ માહિતી તમને વિવિધ માધ્યમો એકત્રિત કરીને તમને મોકલવામાં આવી છે. અમારો ઉદ્દેશ ફક્ત માહિતી પહોંચાડવાનો છે, કોઈ પણ ધર્મ કે સમુદાય ની લાગણીને ઠેસ પોહ્ચાડવાનો નથી.]આ આર્ટિકલ વાંચવા બદલ આપનો આભાર..
માહિતી ગમી હોય તો તમારા મિત્રો સાથે જરૂર શેર કરજો,શેર કરવા માટે ઉપર બટન આપેલા છે
Contact Email : SarkariMahiti@gmail.com
Notice :
અમારા લેખનું લખાણ કોપી કરતા પહેલા અમારી લેખિત મંજુરી લેવી જરૂરી છે.
Hello Readers, MahitiApp .in is a private website and don’t represent any government entity, organizations or department. Whatever information we shared here is gathered from various Gujarat government’s official website and news papers and other websites. We also cross verify the job when we post any job but do always cross verify the job vacancy by yourself to prevent fraudulent happening in the name of job.